08 Ekim 2023
Çalışan bir kişinin emeği karşılığında aldığı maaş ve sahip olduğu statünün haricinde mutluluğunu etkileyen en önemli kriterlerden biri katkıdır. Sahip olunan bilgi, görgü ve deneyim kullanılarak karşılığında alınan maddi/manevi kazanç ve kendini gerçekleştirme duygusu ancak katkı söz konusu ise anlam bulur. Peki, katkı derken kastedilen nedir? Katkı içten dışa ve dıştan içe olmak üzere iki alt bölümde incelen iki boyutlu bir kavramdır.
İçten dışa olan katkılar
İçten dışa katkılar çalışanın içinden gelen, birebir kendi ile ilgili katkıları ifade etmektedir. İçten dışa katkılar; kişinin hedeflerini gerçekleştirmesi, açık ve net amaçlara ve kendisi için yükselen değerlere sahip olma ile iş yerinde güvende hissetmesidir.
Hem özel hem de iş yaşamında iletişim ve ilişkilerin sağlıklı yürümesinin temelindeki en önemli kavram güvendir. Çalışanın kendine ve birlikte çalıştığı ekip arkadaşlarına/yöneticine ve en önemlisi çalıştığı kuruma güvenmesi temel bir gereksinimdir. Kendine güvenmek için kişinin kendini, güçlü ve zayıf yönlerini tanıyıp kabul etmesi ve kendi gelişimi için bir yol çizmesine destek olunması gerekir. Çalışanın kendi swot analizini yapabilmesi amacıyla “Ben kimim? Güçlü ve zayıf yönlerim, bana fırsat ve tehdit oluşturan yönlerim neler?” sorularına yanıt bulması hem gelişimini hem de kendine olan güvenini artıracaktır.
Değerler kişilere yol gösteren, kararsız kalınan gri durumlarda doğru karar vermesi için yönlendiren pusula görevini görürler. Temel, insanı ve ahlaki değerleri olan bir kişi hem özel hem de iş hayatında sorumluluklarını yerine getirirken tutum ve davranışlarında doğruluk ve dürüstlükten ayrılmamakta, kurumu kendi sahip olduğu bir iş yeri gibi sahiplenip canla başla çalışmaktadır. Bu sayede de hem kendine hem de kuruma katkısı arttıkça mutluluğu da artmaktadır. Bu bağlamda çalışanların sahip olduğu değerler ile kurum değerlerinin özdeşleşmesi için gerekli eğitim ve gelişim aksiyonları planlanmalı, değerlerin hayata geçmesi için yöneticilerin rol model olması sağlanmalıdır.
Hedef belirleme sürecine çalışanın da dahil edilerek katkısının sağlanması, hedeflerin SMART (Belirli, ölçülebilir, anlamlı, ulaşılabilir ve zaman sınırlı) özellikte olması çalışanın hedefine ulaşmasını desteklerken, hedefe giden yolda yalnız bırakılmaması, eğitim ve gelişim faaliyetleri yanında koçluk ve mentorluk uygulamalarıyla da güçlendirilmesi içten dışa katkıyı arttırarak çalışan mutluluğunu olumlu etkilemektedir.
Dıştan içe olan katkılar
Dıştan içe katkılar; kişinin sözüne değer verilmesi, pozitif geri bildirim alması, yöneticisi tarafından takdir edilmesi ve işinden memnun olmasıdır. “İşi en iyi yapan bilir” mantığıyla çalışanın işi ile ilgili öneri ve görüşlerinin alınması, süreçlere dahil edilmesi hem çalışanın kendini değerli hissetmesini sağlar hem de işe katkısını da arttırır.
Hayatta her şey etki ve tepki ilişkisi içindedir. Etki sonucunda tepkinin oluşması etkiye karşı bir sonuç bir anlamda geri dönüştür. Yapılan iş ve sorumluluk seviyesi ne olursa olsun sonucuyla ilgili alınan geri bildirim süreçleri ve iş performansını iyileştirmeye aracı olmaktadır. İyi tutum ve davranışların takdir edilerek ödüllendirilmesi onların pekişmesini yani daha sıklıkla yaşanmasını sağlar. Kurumunuzda hangi tutum ve davranışı daha sık görmek istiyorsanız onu takdir edip ödüllendirmek ve bunu diğer çalışanlara da duyurmak diğer çalışanların da bu şekilde davranmasını teşvik edecektir.
Kişinin sahip olduğu işten memnun olması da katkısını artırmaktadır. İş ve kişi uyumunun sağlanarak çalışanın işinden memnun olması için sahip olduğu eğitim, yetkinlik ve bilginin işe uygun olması, bilgi-görgü ve deneyimini kullanması için gerekli iş ortamının yaratılması ve işini mutlu bir şekilde yapmak için önündeki bürokratik, yönetimsel ve insani engeller ortadan kaldırılmalıdır.
Kurum yöneticileri ve insan kaynakları departmanları, çalışanlarının içten dışa ve dıştan içe katkılarını nasıl artırabileceğini bulabilmek için öncelikle analizler gerçekleştirmeli, sonrasında ihtiyaca yönelik katkı artırıcı aksiyonlar planlamalıdır. Bir kurumda çalışanların içten dışa ve dıştan içe katkılarının ne durumda olduğunu öğrenmek için sorulması gereken aşağıdaki sorulara verilen her bir “hayır” cevabı kurumunuz için bir gelişim alanı olacaktır;
Kurucu Üyesidir.
