Yeni Dünya Düzeninin İdeolojisi: Verizm

Dijital dönüşüm devri olarak da tanımladığımız çağımızda; alışveriş, satış, satın alma, ödenen komisyonlar gibi her türlü ekonomik parametrenin blockchain üzerinden kayıtlı olduğu sistemin hâkim ideolojisi artık verizmdir. Bir anlamda, paydaş kapitalizmi olarak adlandırılabilecek yeni ekonomik yapılanmada bildiğimiz finans sistemi değişiyor ve yeni dijital dünya düzenine geçiliyor. Özellikle günümüzde yapay zekâ teknolojilerinde elde edilen ilerlemelerle beraber çalışanların yaptıkları işleri robotlara bırakmak durumunda kalacakları öngörülüyor. Böyle bir dönüşüm süreci çok sayıda işgörenin işini kaybetmesine neden olabilecek. Konu ile ilgili yürütülen araştırmalarda 2030’a kadar insanların ortalama olarak %30’unun iş kaybına uğrayabileceği tahmin ediliyor. İşte tam da bu koşullarda Evrensel Temel Gelir (UBI) yani devletin vatandaşına temel ihtiyaçlarını giderebileceği asgari bir ücret ödemesi olarak tanımlanan yeni bir asgari gelir transfer sistemi gündeme geliyor. Bu şekilde bir değişim ve gelişim döneminde; dünya geneline yayılan milyonlarca belgesiz mülteci gibi yetersiz hizmet alan kimseler için dijital kimliği ortaya çıkaran yaklaşımlar da verizm anlayışının bir sonucu olarak karşımıza çıkıyor.

“Yeni trendleri önceden görebilen kurumlar ve liderler kazananlar tarafında yer alacaklardır.”
Anlaşılacağı üzere; siyasetten ekonomiye toplumsal hayatın ve iş yaşamının her aşamasında yapay zekâ aracılığıyla geliştirilmiş algoritmik hesaplamalarla her alanda yeni trendleri önceden görebilen kurumlar ve liderler kazananlar tarafında yer alacaklar. Buna karşın, toplumun ve tüketicilerin ihtiyaçlarını karşılama, kurumsal verimliliği artırma alanlarında bugün olduğu gibi işaretlerini çok önceden mevcut dinamiklerdeki gelişimlerle vermiş bir geleceği görmemekte direnenler, yeni dijital medeniyetin kaybedenleri olacaklar. İşletmelerin yönetim anlayışında meydana gelen paradigma değişikliğiyle kurumların geleceğine yön verecek stratejik kararlarda yöneticilerin birikimi yetersiz kalırken, yapay zekayla etkileşimde ihtiyaç duyulan bilgileri sağlayabilmek için bilgi istem mühendisliği ön plana çıkacaktır. Dolayısıyla; büyük veri olarak bilinen devasa verilerin çok daha etkin bir şekilde işlenebilmesi için çalışan veri bilimci ekipler, yapay zekâ uygulamaları, makine öğrenimi ve dijital platformlar sayesinde yorumlanması çok zor verileri anlamlı bir şekilde yorumlayabilecekler. Yazının bulunuşu, buharlı geminin icadı ve sanayi devriminin ardından internetle ortaya çıkan ilerlemeler, yapay zekâ, makine öğrenimi ve derin öğrenme çağımızın en büyük teknolojik devrimi olarak değerlendiriliyor. Şu hâlde; geleceği şekillendirmesi beklenen derin öğrenme tabanlı yapay zekâ devrimi, ekonomi içindeki tüm sektörlerdeki köklü değişimleri ve verimli büyümeyi sağlayarak veri temelli bir dünyanın kapılarını açıyor.

“Yapay zekâ ve veri bilimi uygulamaları dönüşümde kritik rol oynuyor.”
İşletme ve pazarlama yönetiminde ihtiyaç duyulan bilgileri kazanmak için kullanılan veri tabanları, işletme bütçesinin daha etkin bir şekilde kullanılmasını sağlayarak piyasalarda görülen yeni teknolojilerin büyük bir bölümünün oluşumuna da katkıda bulunuyor. Bu durumda; işletmecilik alanında “büyük veri” eğiliminin ortaya çıkmasıyla yükselişe geçen söz konusu veri odaklılık ve veri odaklı pazarlama, anlamlı bilgi temelinde pazarla etkileşime dayalı pazarlama faaliyetinde bulunulmasına olanak tanıyor. Bu haliyle, iş ve ekonomi alanında güçlü bir ekosistem oluşturan yapay zekâ ve veri bilimi uygulamalarının siyasal, toplumsal ve ekonomik düzenin evrilmesinde kritik bir işlevi yerine getirdiği anlaşılıyor. Özetle, verizm çağı, yepyeni bir dünya görüşü getirerek hayatın her aşamasında veri algoritmalarıyla veri analitiği ve veri akışlarının yönetilmesini günlük iş rutinlerimizin içerisine dahil ediyor.

“Yapay zekayı iyi kullanan işletmelerin katma değerli ürünler üretme potansiyelleri artıyor.”
En genel yönüyle; yapay zekâ ve veri biliminin birlikteliğinden meydana gelen sınırsız potansiyele sahip veri analitiği uygulamaları, piyasa verilerini kullanarak pazara uygun müşteri stratejilerinin geliştirilmesini sağlayarak global pazarlarda mevcut rekabetin ötesine geçilmesine yardımcı oluyor. Bu yolla piyasa sınırlarını yeniden oluşturabilen işletmeler, yönetimde bilindik kalıpların dışına çıkarak kaynaklarını daha doğru hedeflere yönlendiriyor ve verimsiz faaliyetlerden kaçınıyor. Bu yeni ortamda, veri biliminin yapay zekâ teknolojileriyle entegrasyonunun sağlanmasının dünya ekonomisine triyon dolarlar seviyesinde katkı yaparak, global gayri safi yurt içi hasılayı artırması bekleniyor. Buna göre, dünya ekonomisinde yapay zekayı iyi kullanan işletmeler, daha katma değerli ürünler üreterek global ekonomik refaha ve büyümeye büyük katkı sunma potansiyeli taşıyor.

Verileri ayrıştırmak suretiyle öğrendiklerini doğru karar vermek için kullanan algoritmalardan oluşan yapay zekâ ve makine öğrenmesi uygulamaları, kullanıcıların bu teknolojiler karşısında üstünlük sağlayarak sadece pasif kullanıcı olmaktan kurtulup üretici olmaya geçmelerini gerektiriyor. İşletmelerin bu teknolojileri rasyonel kullanmaları, mevcut müşterilerle yetinmek yerine, pazarlarını genişletmelerini ve daha büyük müşteri kitlelerine ulaşabilmelerini mümkün hale getirecektir. Bu noktada, yeni dünya düzeninin resmî ideolojisinin çıkış noktasını oluşturan veri bilimi, birçok ülkenin yurt içi hasılasından daha fazla değere sahip markaların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu nitelikleriyle, verizm düşüncesinin, beraberinde veri bilimi ve analitiğinin, devletlerin ve şirketlerin yönetimde yeni bir uluslararası düzen kurmakta olduğunu asla unutmamalıyız. Görülüyor ki, insanlardan daha zeki bir varlık olarak insandan daha hızlı düşünüp verileri işleyebilen bir süper yapay zekanın bugünkü yapay zekadan çok daha karmaşık olacağını ve bunun sonucunda bütünü görmenin mümkün olabileceğini söyleyebiliriz.