06 Ocak 2016
Stratejik planlamaların yapılması kadar bu planların hayata geçirilmesi de zor bir iştir. Stratejik planın hayat bulması bir şirketin operasyonel düzeyinde gerçekleşir. Bir başka açıdan şirketin alt süreçlerini işleten operasyonel birimler stratejilerin hayata geçirilmesinde önemli bir rol oynarlar.
Süreç aralarında öncelik ilişkisi bulunan faaliyetler bütünü olarak tanımlanmaktadır. Aynı zamanda, süreçler girdileri anlamlı çıktılara dönüştürürler. Dolayısıyla işletmelerin yapıtaşları ve onları ayakta tutan dinamikler olarak anlamlandırılabilirler. En basit şekilde girdiyi işleyerek çıktıya dönüştüren bir üretim süreci örnek olarak ele alınabilir (Şekil 1).
Girdisi kil hamuru olan bir seramik üretim sürecini düşündüğümüzde çıktı olarak seramik yapı malzemesi elde edilmektedir. Bu en temel operasyondur. Burada en önemli nokta işletmenin çıktılarından elde ettiği sonuçları daima daha başarılı noktaya ulaşabilmek için geri besleme (feedback) olarak kullanabilmesidir. Böyle bir işletmede hammadde tedarikinden ürün dağıtımına kadar bir çok sürecin eşzamanlı ve etkileşimli çalışması neticesinde ortaya bir katma değer çıkmaktadır. Bu katma değerdeki artış işletmenin tepe yönetiminin etkin stratejik planlarıyla büyük bir ivme kazanabilir ancak diğer taraftan planların etkinliği ancak süreçlerde karşılığını bulmasıyla gerçekleşebilir.
Stratejik planlama misyon, vizyon, stratejik amaçların ve stratejik hedeflerin belirlenmesini içermektedir. Ancak, planlama süreci kadar önemli olan bir diğer konu da uygulama ve kontrol sürecidir. Uygulama ve kontrol, süreçlerde sürekli iyileştirme yapabilmemiz yol gösterici adımlardır. Bu nedenle, şirketin amaçlarına ne derece ulaşabildiğini takip edebilmesi amacıyla performans göstergeleri tespit edilir. Ancak, bu noktada önemli olan sadece bu performans göstergelerinin belirlenmiş olması değil, bununla birlikte göstergelerdeki değişimleri doğrudan etkileyecek olan süreçlerin de tanımlanıp tanımlanmadığıdır.
Şekil 2’de görüldüğü üzere stratejiler bir şirketin misyon, vizyon ve amaçlarına ulaşmak için hangi yolu izleyeceklerinin ifadesidir. Stratejiler için atanmış hedeflerin gerçekleşmeleri ise performans göstergeleri ile takip edilir. Bu hedefleri gerçekleştirecek ve performans göstergelerindeki değişimleri doğrudan etkileyecek süreçler tanımlanır. Süreçlerin tanımlanmaması veya tasarlanmaması halinde stratejilerin uygulamaya konulması mümkün olamayacaktır.
Süreçlerin mükemmel tasarlandığı şirketlerin stratejilerini uygulama noktasında diğerlerinden her zaman önde olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Süreçlerini iyi tasarlamamış şirketlerin ise her ne kadar stratejik planları olsa da bu stratejik planların başarısızlığa uğrama olasılığı oldukça yüksektir. Bu sorunun üstesinden gelmek süreç analizi çalışmalarını bir an önce başlatmak ve müşteri/paydaş beklenti analizleri ile belirlenecek performans göstergeleri ile şirketi yönetmek ile mümkündür.
Göstergelerin tespiti yapılırken, süreç performans göstergeleri ve şirket performans göstergeleri ayrı değerlendirilmelidir. Süreç performans göstergelerinden stratejik olanlar şirket düzeyinde ele alınabilmekle birlikte asıl performans göstergelerinin belirlenmesinde EFQM mükemmellik modelindeki başlıklardan yararlanılması kapsam dışı bir konunun kalmaması açısından önemlidir.
Şekil 2’de gösterildiği üzere, süreçlerin performans göstergelerindeki değişimler ile takibini ve iyileştirilmesini, bu göstergelerin stratejilerini ne derecede uygulayabildiklerini izah edecek şekilde kullanmayı başaran şirketler vizyonlarına doğru daha emin adımlarla ilerleyeceklerdir.
Kurucu Üyesidir.
