09 Nisan 2023
Çalışma hayatı ve kişilerin işleri ile ilgili araştırmalar çok eskilere dayanıyor. Üç bin yıl önce Çinliler “iş” kelimesini iki eski sembol ile oluşturmuşlardı;
◉ İlk sembol doğum ve yaşamı,
◉ İkinci sembol ise anlamı simgeliyordu.
Japonların kadim sözünde dedikleri gibi “İnsanı her sabah yataktan kaldıran bir amaç olmalıdır”.
İnsanın hayatına amaç ve anlam katan sahip oldukları iştir. İnsanlar kendilerini gerçekleştirmek için çalışma yaşamına katılıp iş sahibi olurlar ve böylece işe yaramaya çalışırlar.
İş insan psikolojisi için bu kadar faydalı iken her kişi aynı istekle çalışıyor mu?
Global danışmanlık firması Deloitte tarafından hazırlanan rapora göre, çalışanların sadece %12’si iş yerinde tutku ve yüksek motivasyonla çalışıyor. Bu analize göre çalışanların %88’i sadece para kazanmak için çalışıyor. İşlerinden memnun değil, her gün ayakları geri geri giderek işe gidiyor.
Belki de siz de onlardan birisiniz!
◉Bazı insanlar işe seve seve, bazıları ise zorunlu olarak gidiyor.
◉Mesai saatinin bitmesini dakikaları hatta saniyeleri sayarak bekliyor. Ayakları geri geri giderek işe gidiyor?
◉Hatta hasta olduğunda işe gitmeyeceği için çok seviniyor.
İş yerinde sürekli probleme odaklanan, yaşadığı stres nedeniyle işinden ve iş ortamından soğuyan, çalışmayı bir zorunluluk olarak gören ve yaşadığı bu zorunluluk hissinden dolayı mutsuz olan insanların oluşturduğu çalışanların sayısı her geçen gün artıyor.
İnsanların istekle ve yüksek motivasyonla çalışmaları için ne yapabiliriz?
İlk akla gelen yöneticiler aracılığıyla çalışanları istekle ve motivasyonla çalışmaya yönlendirmek oluyor ama işin aslı yöneticiler çalışanları motive edemez!
Yöneticiler çalışanların kendilerini motive etmelerinin önündeki engelleri kaldırabilir. “Motivasyon” dediğimiz şey aslında, insanların kendilerini motive etmeleridir. Bir yönetici olarak, çalışanlarınızın kendi kendilerini motive etme potansiyellerinin ortaya çıkabileceği bir çalışma ortamı yaratabilirsiniz.
Peki insanlar neden çalışır?
Bu sorunun cevabı çalışanların nasıl motive olacağı konusunda bize bilgi veriyor. Çalışma psikolojisi alanında yapılan çalışmalar insanları yüksek performansla çalışmaya iten dört ana motivasyon faktörü olduğunu gösteriyor;
1) Elde etme güdüsü
2) Bağ kurma
3) Anlama, öğrenme ve başarma isteği
4) Savunma
Her bir motivasyon faktörü altında yer alan alt unsurlar sağlandığında motivasyon yükseltilebiliyor.
Kurumunuzda çalışanların “elde etme güdüsünü” karşılamak için ödül, tanınma ve ayrıcalık konularında aksiyon almanız gerekiyor. Çalışan ve çalışmayanı ayırt eden bir performans yönetim sistemi üzerine kurulan bir ödül sistemi, çalışanların uzmanlıkları konusunda kurumda bilinmeleri yani “Gülbeniz, işe alımda çok başarılır, kuruma doğru kişileri alır” gibi uzmanlığı konusunda kurum içinde onaylanması ve kurum çalışanı olmanın sağlayacağı ayrıcalıklar (indirimler, yan haklar vb.) elde etme güdüsünü besleyecektir.
Kurumunuzda çalışanların “bağ kurma güdüsünü” karşılamak için kültür uyumu, takım çalışması ve sosyal aktiviteler konularında aksiyon almanız gerekiyor. Kurumun kültürü ile çalışanların kültürünün uyumlu olup olmadığının analiz edilerek, uyumlaştırma aksiyonlarının planlanması, çalışanların birlikte yer alacağı projeler ve aktivitelerle takım çalışmasının desteklenmesi, çalışanların sosyalleşip eğlenebileceği ve birlikte olmanın tadını çıkaracağı sosyal aktiviteler düzenlenmesi bağ kurma güdüsünü besleyecektir.
Kurumunuzda çalışanların “anlama, öğrenme ve başarma isteği güdüsünü” karşılamak için iş tasarımı, eğitim ve büyük resmin parçası olma konularında aksiyon almanız gerekiyor. Kurumunuzdaki işlerin birbirini tamamlayacak şekilde bir araya getirilerek tasarlanıp kişi ve iş uyumuna dikkat edilerek dağıtılması, çalışanların hem teknik hem de yetkinlik anlamında gelişmelerini sağlayacak eğitimlerle güçlendirilmesi ve yaptıkları iş ile kuruma sağladıkları katkıyı görerek kuruma aidiyetlerini artırma anlama, öğrenme ve başarma istediği güdüsünü besleyecektir.
Kurumunuzda çalışanların “savunma güdüsünü” karşılamak için itibar, rekabet ve şeffaflık konularında aksiyon almanız gerekiyor. Kurumunuzun itibarının nasıl algılandığının analiz edilerek arttırmak için çalışmalar yapılması, kurum itibarı yanında kişinin yaptığı işin nasıl algılandığının analiz edilmesi ve gerekli ise iyileştirici aksiyonlar planlanması, kurum içinde çalışanlar arasında yaşanan rekabetin adil ve dürüst bir performans yönetim sistemiyle etik değerler çerçevesinde yürütülmesi, kurum için iletişimin açık, şeffaf ve sürekli olması savunma güdüsünü besleyecektir.
Bu yazıyı okurken kendi kurumunuzu düşündüğünüzde hangi alanlarda aksiyon almanız gerekiyorsa onu önceliklendirip aksiyon almanız çalışanlarınızın motivasyonu arttırma konusunda olumlu etki yaratacaktır.